W Polsce zdecydowanie najczęściej organizowane są pogrzeby w obrządku katolickim. Czy jednak wiesz, jak powinno to wszystko wyglądać krok po kroku?
Organizacja pogrzebu katolickiego
W przypadku organizacji pogrzebu w obrządku katolickim, po stwierdzeniu przez lekarza zgonu należy skontaktować się nie tylko z zakładem pogrzebowym, ale również z księdzem – w celu ustalenia daty i godziny pogrzebu.
Zgodnie z zaleceniami Kościoła Katolickiego, ceremonia pogrzebowa powinna odbywać się w kościele parafii, do której należał zmarły. Są to jednak tylko zalecenia – równie dobrze mszę pogrzebową można zorganizować w parafii w mieście, w którym doszło do zgonu lub w innej, wybranej przez zmarłego lub jego bliskich. Należy jednak poinformować o tym księdza z rodzimej parafii zmarłego (uzyskać od niego zgodę na pogrzeb katolicki).
Jakie dokumenty są potrzebne do zorganizowania pogrzebu katolickiego?
W każdym przypadku do kancelarii parafialnej należy dostarczyć akt zgonu lub kartę zgonu z adnotacją USC o zarejestrowaniu zgonu.
Jeśli ceremonia pogrzebowa ma odbyć się w parafii innej niż ta, do której należał zmarły, należy zapytać księdza jakich dokumentów wymaga. Często potrzebne jest bowiem udokumentowanie, że osoba zmarła była katolikiem – najczęściej w postaci zaświadczenia o udzieleniu sakramentu chorych i wiatyku lub zgody na pogrzeb katolicki od duszpasterza rodzimej parafii zmarłego.
Przebieg ceremonii pogrzebowej w kościele katolickim
W każdym przypadku ceremonia pogrzebowa obejmuje szereg określonych czynności i modlitw liturgicznych. Jeszcze do niedawna obrzędy rozpoczynały się w domu osoby zmarłej – dziś raczej jest to dom pogrzebowy lub kaplica cmentarna. Ksiądz, ministranci i najbliżsi osoby zmarłej wspólnie odmawiają tu modlitwę.
Następnie kapłan prowadzi żałobników do kościoła. Ciało zmarłego transportowane jest na początku procesji, za nim podążają najbliżsi, rodzina, przyjaciele, znajomi – wszyscy, którzy przyszli pożegnać zmarłego. Wspólnie śpiewają psalmy żałobne.
W kościele trumna (lub urna) ustawiana jest na podwyższeniu. Wokół niego zapalane są świece, układane wieńce i kwiaty. Msza pogrzebowa składa się z czterech istotnych elementów:
- ksiądz pozdrawia wspólnotę i pociesza rodzinę, podkreśla chrześcijański wymiar śmierci,
- liturgia słowa, kazanie na temat tajemnicy śmierci w obliczu zmartwychwstania Chrystusa,
- Ofiara eucharystyczna, czyli przystąpienie do komunii przez żałobników,
- Pożegnanie zmarłego przez księdza, polecenie duszy Bogu.
W czasie mszy trumna (lub urna) jest trzykrotnie święcona przez kapłana wodą święconą, często również jest okadzana kadzidłem.
Po zakończeniu mszy zmarły odprowadzany jest przez żałobników na miejsce wiecznego spoczynku. W czasie pochodu procesji odmawiany jest różaniec (część chwalebna) lub śpiewane są psalmy.
Na cmentarzu wszyscy zebrani odmawiają modlitwy w intencji zmarłego. Najbliżsi mogą też pożegnać się z osobą zmarłą za pomocą mowy pogrzebowej. Trumna (lub urna) jest składana w grobie.
Czy ksiądz może odmówić odprawienia ceremonii pogrzebowej?
Typowa katolicka ceremonia pogrzebowa składa się z wyżej opisanych trzech form, zależnych od miejsca sprawowania obrządków: domu pogrzebowego lub kaplicy cmentarnej, kościoła, cmentarza. W zależności jednak od decyzji kapłana (gdy ma ku temu przesłanki związane z wiarą osoby zmarłej) pogrzeb może obejmować tylko dwie lub jedną formę.
Co więcej, w szczególnych przypadkach ksiądz może odmówić odprawienia ceremonii w obrządku katolickim. Zgodnie z Kodeksem Kanonicznym odmowa taka dotyczy osób, które:
- w trakcie życia były notorycznymi apostatami, schizmatykami lub heretykami,
- wybrały spalenie ciała z motywów, które są przeciwne wierze katolickiej,
- były jawnymi grzesznikami, przez co pogrzeb katolicki wywołałby publiczne zgorszenie wiernych.
W takich przypadkach może jednak zostać msza święta w intencji osoby zmarłej (nie msza pogrzebowa!).
