W sytuacji utraty bliskiej osoby, pracownicy mają prawo do skorzystania z tak zwanego urlopu okolicznościowego. Mowa tutaj o dodatkowym czasie wolnym, przysługującym w wyjątkowych okolicznościach, takich jak śmierć członka rodziny i organizacja pogrzebu. W poniższym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest urlop okolicznościowy i jakie warunki trzeba spełnić, by go otrzymać.
Urlop okolicznościowy – co musisz wiedzieć?
To dodatkowy czas wolny przyznawany pracownikom z powodu wyjątkowych sytuacji życiowych. Przysługuje on m.in. w przypadku narodzin dziecka, ślubu, czy zgonu bliskiej osoby. Choć nie jest bezpośrednio uregulowany w Kodeksie Pracy, jego przyznawanie wynika z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 roku. Dokument ten precyzuje zasady usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania zwolnień od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1632 z późn. zm.). Warto pamiętać, że dni urlopu okolicznościowego nie są odejmowane od puli urlopu wypoczynkowego. Nie mogą również w żaden sposób wpłynąć na wysokość wynagrodzenia.
Ile dni wolnego przysługuje w przypadku śmierci i pogrzebu bliskiej osoby?
Liczba dni urlopu okolicznościowego zależy od stopnia pokrewieństwa z osobą zmarłą. W przypadku śmierci najbliższych członków rodziny, takich jak:
- współmałżonek,
- dziecko,
- rodzic,
- macocha czy ojczym,
pracownik ma prawo do dwóch dni wolnego. Jeżeli zmarły jest dalszym krewnym, możemy otrzymać tylko jeden dzień. Będzie to dotyczyło śmierci:
- rodzeństwa,
- dziadków,
- teściów,
- osoby, nad którą pracownik sprawował opiekę.
Warto pamiętać, że dni takiego urlopu muszą być związane z terminem śmierci lub pogrzebu. Pracownik może jednak podzielić te dni: jeden dzień na przygotowania związane z pogrzebem, a drugi na sam dzień ceremonii.
Kto może skorzystać z urlopu okolicznościowego i co trzeba zrobić, żeby go otrzymać?
Prawo do urlopu okolicznościowego przysługuje wyłącznie pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych (umowa zlecenie czy umowa o dzieło) nie mają możliwości skorzystania z takiego urlopu, podobnie jak stażyści i praktykanci.
Aby otrzymać urlop okolicznościowy, pracownik musi złożyć wniosek do swojego pracodawcy. W wielu firmach gotowe formularze są dostępne w dziale kadr lub można je znaleźć w wewnętrznych systemach przedsiębiorstwa. Pracownik musi również dostarczyć dokument potwierdzający taką okoliczność, czyli w tym przypadku będzie to akt zgonu. Ważne jest, że pracodawca nie może przechowywać tego dokumentu w aktach osobowych pracownika – służy on jedynie do wglądu.
Ważne! Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego, jeśli pracownik spełnia wszystkie warunki i złoży odpowiedni wniosek. Jedyną sytuacją, w której odmowa może być uzasadniona, jest wniosek o urlop, który znacząco odbiega od terminu pogrzebu.
Czas na żałobę
Choć urlop okolicznościowy jest formą wsparcia, w przypadku śmierci bliskiej osoby wiele osób odczuwa, że dwa dni wolnego to zbyt krótki czas, by poradzić sobie z żałobą i emocjami. Dlatego warto pamiętać, że w razie potrzeby można skorzystać także z innych form wolnego, takich jak urlop wypoczynkowy czy urlop bezpłatny. W takiej sytuacji warto porozmawiać z pracodawcą lub pracownikiem działu kadr.
