Najczęściej śmierć przychodzi niespodziewanie, kiedy nikt na nią nie czeka. Jest to sytuacja trudna, także pod względem savoir-vivre’u. Nie wiemy jak zachowywać się wobec osób, które straciły swoich najbliższych, czy należy brać udział we wszystkich elementach obrzędów pogrzebowych, co mówić i kiedy. W naszym artykule odpowiadamy na wszystkie te wątpliwości.
Kiedy wypada odwiedzić rodzinę zmarłego? Czy powinno się dzwonić i wysyłać e-maile?
Śmierć jest najczęściej przeżyciem bardzo trudnym dla najbliższych zmarłego. Potrzebne są im wtedy nie tylko wsparcie i bliskość innych ludzi, lecz przede wszystkim poczucie, że nie zostali sami.
Dlatego wizyta u rodziny zmarłego jest jak najbardziej wskazana. Im bliższym znajomym jesteś, tym wcześniej możesz to zrobić. Rodzina i przyjaciele mogą pojawić się jeszcze przed pogrzebem – dalsi znajomi powinni jednak poczekać aż opadną emocje związane z pochówkiem.
Jeśli mieszkasz z dala od rodziny zmarłego, wyrazy współczucia możesz przekazać telefonicznie. Najlepiej jest to zrobić od razu, gdy wieść do Ciebie dotrze. Rozmowa powinna być serdeczna, lecz krótka – rodzina ma na pewno na głowie mnóstwo spraw związanych z pożegnaniem bliskiej osoby.
Jeśli więź ze zmarłym i jego rodziną była naprawdę luźna (pracowaliście razem, byliście dawniej sąsiadami), a chcesz przekazać kondolencje – możesz zrobić to mailowo. Warto jednak pamiętać, że ta forma jest mało emocjonalna i stanowi raczej elegancki gest niż prawdziwe współczucie czy chęć pomocy.
Co ubrać na pogrzeb? Co nosić w żałobie?
Na ten temat pisaliśmy w artykule „Dress code na cmentarzu, czyli jak ubrać się na pogrzeb”.
W jakich przypadkach wypada pojawić się na pogrzebie?
Całość ceremonii pogrzebowej dzieli się na kilka części: czuwanie, uroczystości pożegnalne w świątyni lub domu pogrzebowym, pogrzeb na cmentarzu.
Pierwsza z nich, czyli czuwanie, przeznaczona jest dla najszerszego grona ludzi, przybywają tu również dalsi znajomi czy sąsiedzi. Kiedyś czuwanie odbywało się w domu osoby zmarłej – dziś raczej w domach pogrzebowych. W uroczystościach pożegnalnych w domu pogrzebowym lub w świątyni biorą udział zazwyczaj już bliżsi znajomi, przyjaciele osoby zmarłej i jej domu, rodzina. Ci sami ludzie uczestniczą w pogrzebie na cmentarzu, o ile odbywa się on tego samego dnia. Jeśli kolejnego – grono jeszcze bardziej się zawęża.
W sytuacjach, kiedy nie jesteś przyjacielem ani członkiem rodziny, a zmarłego znałeś bardzo powierzchownie, nie masz najmniejszego obowiązku pojawiania się na pogrzebie. Nie ma też jednak żadnych przeciwwskazań, żebyś wziął udział w ceremonii – decyzja zależy od Ciebie samego. Jeśli znałeś osobę zmarłą, warto jednak przeznaczyć przynajmniej kilkanaście minut na czuwanie, pożegnanie i przekazanie kondolencji bliskim.
Jak zachować się w domu pogrzebowym?
Jeżeli zdecydujesz się okazać hołd zmarłemu podczas czuwania, musisz zastosować się do próśb osób najbliższych. Mogą oni zażyczyć sobie, aby wizytacje miały jedynie charakter publiczny lub prywatny, wyznaczyć konkretne godziny wizytacji.
Gdy przybędziesz do domu pogrzebowego, powinieneś wpisać się do księgo pamiątkowej (dalej przeczytasz o tym, co napisać). Następne kroki skieruj w stronę bliskich osoby zmarłej i złóż kondolencje. Jeśli nie znasz rodziny zmarłego, koniecznie się przedstaw (imię, nazwisko, więź ze zmarłym).
Jeśli nie czujesz się na siłach, nie musisz podchodzić do samej trumny (zwłaszcza jeżeli jest ona otwarta). Dla rodziny ważny jest sam fakt pojawienia się – po kilkunastu minutach możesz opuścić dom pogrzebowy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w czasie Twojej wizyty rozpocznie się wspólna modlitwa – wtedy należy zostać do jej końca.
Jak składać kondolencje? Co wpisać do księgi pamiątkowej?
Składanie kondolencji to forma przekazania wsparcia najbliższym osoby zmarłej. Najważniejsze jest wyrażenie współczucia, żalu i smutku z powodu odejścia zmarłego. Można też powiedzieć o nim kilka miłych słów.
Nie na wszystkich ceremoniach pogrzebowych spotykane są księgi pamiątkowe – ale jeśli są, to wypada się do nich wpisać. We wpisie należy umieścić swoje dane: imię, nazwisko, adres. W ten sposób umożliwiasz rodzinie zmarłego kontakt ze sobą (jeżeli np. chcieli Ci coś przekazać albo podziękować za obecność w tych trudnych chwilach). Jeżeli najbliżsi osoby zmarłej Cię nie znają lub poznali dopiero podczas pogrzebu, warto napisać o swojej więzi ze zmarłym.
Czy wypada oferować swoją pomoc bliskim osoby zmarłej?
Osoby w żałobie bardzo często potrzebują pomocy i to w różnej formie: od zwykłego wysłuchania, ludzkiej rozmowy, po wsparcie w organizacji ceremonii pogrzebowej czy w czasie podziału majątku po zmarłym.
Pomoc można oferować zawsze i wszystkim – warunkiem jest jednak realna gotowość do jej niesienia! Nigdy nie proponuje swojego wsparcia, jeśli nie jesteś w stanie się zaangażować. Kiedy bliscy osoby zmarłej poproszą o zaproponowaną już pomoc, nie możesz zmienić zdania!
